PRAVNI ZAPISI • Godina II • br. 1 • str. 5-31
RUDOLF VON JHERING (1818-1892) – ŽIVOT I DELO VELIKOG NEMAČKOG PRAVNIKA
Prof. dr dr dr h.c. mult. Michael Martinek
Universitat des Saarlandes, Saarbrucken, Deutschland
.
.
.
Pravni zapisi, br. 1/2011, str. 5-31
Originalni naučni članak
APSTRAKT
Rudolf von Jhering, jedan od velikih nemačkih učitelja prava 19. veka, potekao je iz tradicije istorijske pravne škole čije težište beše bavljenje recipiranim rimskim pravom. Od Jheringa potiču pojedini pravni instituti, koji su danas čvrst sastavni deo nemačkog civilnog prava. Najpoznatiji među njima je „culpa in contrahendo“. Jhering je razvio ne samo ime za to, nego i pravne osnove. Jedan drugi pravni institut, koji je tesno povezan sa Jheringom, jeste prenos svojine na pokretnoj stvari putem ustupanja vindikacionog zahteva (§ 931. Nemačkog građanskog zakonika). Njegova zasluga pri tome sastoji se u transponovanju principa koji važe za konosman iz privrednog prava na opšte civilističko područje. Značaj Jheringove teorije za razdvajanje protivpravnosti i krivice nadišao je civilno pravo i dobio važnost i u krivičnom pravu. Takođe se i socijalna vezanost svojine i zaštita savesnog držaoca u međusobnom odnosu vlasnika i držaoca, povodom vraćanja stvari vlasniku, ubrajaju u one teme kojima se već Jhering bavio i koje su i danas aktuelne. Važnost Jheringa za današnji nemački pravni sistem ne da se svesti na pojedine pravne institute čije postojanje se zahvaljuje njemu. Mnogo veći uticaj ostvario je time što je otkrio problematiku pravnog mišljenja koje je čisto orijentisano na pojmove i što je otvorio put za pravnu nauku koja je orijentisana na interese. Osim toga, od uticaja je i dalje njegovo jasno pojmovno i pravnokonstruktivno mišljenje, koje je neophodno kao alat i za onu pravnu nauku koja je orijentisana na cilj.