PRAVNI ZAPISI • Godina VII • br. 1 • str. 55-67
ESEJ O SVOJSTVIMA SUDIJE, SLOBODI NEZAVISNOG I SMISLU PRAVEDNOG SUĐENJA
Prof. dr Zoran Ivošević
Redovni profesor u penziji, Pravni fakultet Univerziteta Union u Beogradu
e-mail: zoraniv@sbb.rs
.
.
Pravni zapisi, br. 1/2016, str. 55-67
Izvorni naučni članak
KLJUČNE REČI
svojstva sudije i sudijska etika; nezavisnost suda kao institucije i sudija kao ličnosti; pravedno pravo i pravično suđenje; normativni ambijent i vladavina prava
APSTRAKT
Rad se bavi svojstvima sudije, slobodom nezavisnog sudstva, smislom pravednog suđenja i normativnim ambijentom za delotvornost vladavine prava. Lična svojstva sudije tiču se formalnih uslova za njihov izbor, stručnosti, osposobljenosti i dostojanstva. Sloboda nezavisnog sudstva ima dve dimenzije: institucionalnu i personalnu. Nezavisnost suda kao institucije ogleda se u njegovoj samo- stalnosti prema izvršnoj i zakonodavnoj vlasti, ali i svim pravnim i fizičkim licima. Nezavisnost sudije kao ličnosti ogleda se u njegovoj slobodi da donosi nepristrasne odluke, na osnovu sopstvene ocene činjenica i sopstvenog shvatanja zakona, bez ograničenja, uticaja, podsticaja, pritisaka, pretnji ili intervencija, ma od koga i bilo iz kojih razloga. Smisao pravednog suđenja ogleda se u jednakom postupanju sa jednakim stvarima, u nejednakom postupanju sa nejednakim stvarima, srazmerno njihovoj nejednakosti i postupanju prema drugome kao prema sebi, a ono je moguće kad propisa nema ili kad propis postoji ali sa nepodnošljivim manama. Normativni ambijent treba da omogući delotvornu primenu Ustavom zajemčene vladavine prava.