PRAVNI ZAPISI • Godina XIV • br. 2 • str. 384-411

JERETICI I DISIDENTI: VERNICI PRIGOVARAČI SAVESTI I JUGOSLOVENSKO VOJNO KRIVIČNO PRAVO OD 1945. DO 1991.

Marko Božić
Vanredni profesor, Pravni fakultet Univerziteta Union u Beogradu, Beograd
e-mail: marko.bozic@pravnifakultet.rs

                                                                                                          .

.

Pravni zapisi, br. 2/2023, str. 384-411

Originalni naučni članak

DOI: 10.5937/pravzap0-46917

KLJUČNE REČI
pravo na prigovor savesti, Socijalistička Jugoslavija, Jugoslovenska narodna armija, vernici prigovarači savesti, male protestantske verske zajednice, Slovenački mirovni pokret

APSTRAKT
U radu se izlažu rezultati istraživanja koje je za predmet imalo četrdeset godina dugu borbu za priznanje prava na prigovor savesti u socijalističkoj Jugoslaviji. Uzdržavajući se od vrednosnih sudova, autor teži da opiše i objasni evoluciju jugoslovenskog vojnog krivičnog zakonodavstva kroz ispitivanje njenih istorijskih uzroka i unutrašnje logike. Metodološki, studija se oslanja na normativnu analizu relevantnog pravnog okvira koji je do sada bio nedovoljno istražen ili čak potpuno zanemaren – što je posebno slučaj sa Izmenama i dopunama Zakona o vojnoj obavezi iz 1989. godine kojim je pravo na prigovor savesti i uvedeno u jugoslovenski pravni sistem – kao i sa tim povezanom arhivskom građom, novinskim izveštavanjem i drugim tekstovima koji upućuju na politički kontekst pravne reforme iz 1989. godine. Studija baca novo svetlo na socijalistički sekularizam, propituje raširena shvatanja o Jugoslovenskoj narodnoj armiji kao konzervativnoj i kompromisu nesklonoj instituciji, te doprinosi široj teorijskoj raspravi na temu nejasne pravne prirode prigovora savesti koji se shvata i kao pravo i kao privilegija.